Ujęcie podatkowe pomocy na rzecz Ukraińców i Ukrainy

Ministerstwo Finansów w opublikowanym 3 marca 2022 r. komunikacie przedstawiło propozycje nowych preferencji podatkowych dla osób poszkodowanych oraz podmiotów im pomagających związanych z niesieniem pomocy Ukrainie.

Planowane zmiany

Wśród planowanych zmian jest między innymi umożliwienie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków na wytworzenie lub ceny nabycia rzeczy i praw będących przedmiotem darowizny w okresie od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r. na cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy przekazywane:

  • organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy);
  • jednostkom samorządu terytorialnego;
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych;
  • podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy.

Kosztem uzyskania przychodów będą również koszty poniesione z tytułu nieodpłatnych świadczeń, a więc np. darmowej pomocy medycznej na rzecz organizacji pozarządowych.

Trwają również prace nad zwolnieniem z podatku od spadków i darowizn własności rzeczy lub praw majątkowych. Ma ono obowiązywać od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.

Planowane jest również zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) świadczeń uzyskiwanych przez obywateli Ukrainy przebywających na terytorium RP od zwykłych osób fizycznych i firm.

Obecne regulacje podatkowe związane z pomocą na rzecz osób dotkniętych konfliktem w Ukrainie

Osoby poszkodowane w wyniku zbrojnej agresji na Ukrainę, które przybywają z terytorium tego kraju do Polski, otrzymują wsparcie materialne od wielu podmiotów: wolontariuszy będących osobami fizycznymi, fundacji, stowarzyszeń, organizacji pożytku publicznego  i innych organizacji społecznych, a także od osób prawnych.

Poniżej przedstawiamy najistotniejsze informacje w zakresie obecnych (na dzień 4 marca br.) konsekwencji podatkowych, które odnoszą się do omawianej sytuacji zarówno od strony osób i organizacji udzielających pomocy jak i od strony osób i organizacji otrzymujących taką pomoc:

  • organizacja zbiórki wśród pracowników, ich rodzin oraz innych osób wymaga zweryfikowania jej zasad w świetle przepisów ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Przepisy te wprowadzają szereg przesłanek uznania danej zbiórki za zbiórkę publiczną oraz ustanawiają dla tego rodzaju zbiórek obowiązek zgłoszenia za pośrednictwem odpowiedniego formularza;
  • środki finansowe oraz świadczenia rzeczowe przekazywane przez firmę bezpośrednio polskim organizacjom charytatywnym z przeznaczeniem na pomoc dla Ukrainy – nie rodzą po stronie firmy obowiązków obliczenia, poboru i zapłaty podatku dochodowego jako płatnik;
  • jeżeli organizacja charytatywna jest organizacją pożytku publicznego, a przekazywane jej środki finansowe lub świadczenia rzeczowe pochodzą ze zbiórek pracowników i są jej przekazywane w formie darowizny, wówczas warto poinformować pracowników o możliwości odliczenia darowizn od dochodu w ich rocznym rozliczeniu PIT (kwota odliczenia nie może przekroczyć 6 proc. ich dochodu w roku podatkowym). Pracodawca powinien posiadać dokumentację potwierdzającą zarówno kwoty darowizn otrzymane od poszczególnych pracowników, jak i kwoty przekazane organizacji charytatywnej;
  • środki finansowe oraz świadczenia rzeczowe przekazywane przez firmę bezpośrednio obywatelom Ukrainy niebędącym pracownikami firmy (uchodźcom, rodzinom pozostałym na terytorium Ukrainy, etc.) w formie darowizny – nie podlegają po stronie obdarowanych opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn do kwoty 4 902 zł (kwota ta jest wolna od podatku i dotyczy odrębnie każdego obdarowanego);
  • firma może także przekazać obywatelom Ukrainy niebędącym pracownikami firmy zapomogi na okoliczność indywidualnych zdarzeń losowych. Takie zapomogi korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych do wysokości limitu, który obecnie wynosi 10 000 zł (po zakończeniu stanu epidemii COVID-19 limit ten będzie wynosił 6 000 zł). Limit ten dotyczy odrębnie każdego beneficjenta pomocy;
  • środki finansowe i wartość rzeczy przekazywanych przez firmę w formie darowizny bezpośrednio polskim organizacjom charytatywnym z przeznaczeniem na pomoc dla Ukrainy mogą być odliczone od dochodu do opodatkowania (łączne odliczenia do 10 proc. dochodu), jeżeli organizacja posiada status organizacji pożytku publicznego i zajmuje się tego typu działalnością zgodnie ze swoim statutem (np. wiele fundacji); wysokość darowizny powinna być udokumentowana dowodem wpłaty na rachunek płatniczy obdarowanego lub jego rachunek w banku, inny niż rachunek płatniczy, a w przypadku darowizny innej niż pieniężna – dokumentem, z którego wynika wartość tej darowizny oraz oświadczeniem obdarowanego o jej przyjęciu;
  • środki finansowe oraz rzeczy zbierane przez firmę w ramach zbiórki organizowanej wśród pracowników powinny być odrębnie ewidencjonowane (np. osobne subkonto bankowe) aby wykazać, że nie stanowią przysporzenia (przychodu do opodatkowania) dla firmy, a są jedynie powierzone w celu przekazania ich na rzecz potrzebujących osób z Ukrainy;
  • jeśli firma miała prawo odliczenia VAT od rzeczy przekazywanych na pomoc dla Ukrainy – może być zobowiązana do zapłaty VAT z tytułu wydania towarów (ponosi ekonomicznie ciężar taki jak ostateczny konsument).

Źródło: KPMG

Formy pomocy, które świadczą przedsiębiorstw i powinny zostać objąte ulgami według Moniki Król -Stępień, biegłego rewidenta, wiceprezes Stowarzyszenia Księgowych w Polsce Oddział Dolnośląski we Wrocławiu:

✔bezpłatne udostępnienie i używanie przestrzeni magazynowej celem organizacji i funkcjonowania Centralnego Punktu Zbiórki Wojewody

✔udostępnienie i używanie przestrzeni magazynowej oraz urządzeń i pracy osób związanych z magazynem celem organizacji zbiórki we własnym zakresie

✔usługi transportowe – dostarczenie darów do granicy PL-UE

usługa transportowa dostarczenia bezpośrednio do potrzebujących uchodźców

✔przewożenie osób z granicy do miejsc przebywania na terenie Polski

✔koszty wynajmu mieszkań i koszty ich wyposażenia

usługa transportowa darów z z innych krajów UE do Polski

✔Ogrzewanie, oświetlenie hal i powierzchni magazynowych do zbierania i sortowania towarów

✔Przekazanie własnych towarów i produktów (w tym leków)

✔Udostepnienie własnych pracowników umowa o prace/zlecenie do sortowania

✔Wspomaganie akcji własnymi samochodami dostawczymi, kierowcy są wolontariuszami

✔Paliwo, opłaty autostradowe

✔Śmieci (część rzeczy nie nadaje się do pomocy, tylko do utylizacji. Dużo osób „czyści szafy”, worki lub kartony w których jest przekazywana pomoc jest utylizowana), torby z Ikei aby uchodźcy zabrali przekazaną pomoc, kosze, rękawiczki

✔zakup dużych worków na śmieci (segregacja przekazywanej pomocy), kartony, taśmy pakowe, markery, banery

✔dla wolontariuszy kawa, herbata, ciastka, (pizza na razie dostajemy od zaprzyjaźnionej pizzerii)

✔przelewy na Narodowy Bank Ukrainy – wsparcie finansowe w tysiącach Euro

✔otwarcie kont dedykowanych do wpłat darczyńców na utrzymanie uchodźców w naszym rejonie – (cele organizacja pobytu ,opieka, zajęcia dla dzieci, wsparcie medyczne)

✔ aukcje na allegro w celu zbierania datków na rzecz uchodźców w naszym rejonie

✔wpłaty na Organizację Pracodawców RP na Pomoc Ukrainie

✔zakupy dla rodzin pracowników (Pracowników Tymczasowych w Agencji Pracy Tymczasowej w tym na umowę zlecenie).

✔zakup środków czystości, żywność, artykuły higieniczne, przybory i wyposażenie dzieci do szkoły dla rodzin pracowników.

✔Udostępnianie własnych mieszkań i domów na potrzeby uchodźców

✔Udzielenia studentom zapomóg ze środków własnych Uczelni (nie w ramach ministerialnych środków stypendialnych) – problem opodatkowania pdof studenta oraz u nas pdop

✔wypisywanie recept i zakup leków